Lösante Blog

BESİN ALLERJİSİ NEDİR?

Besin alerjileri vücudumuzun bağışıklık sistemi aracılığı ile besinlere karşı gösterdiği  aşırı duyarlılık reaksiyonlarıdır. Bunları bir alerjenin ve aşırı duyarlılık reaksiyonunun söz konusu olmadığı ‘’besin intoleransı’’   olarak bilinen reaksiyonlardan ayırt  etmek  gerekir.

ALLERJİYE EN SIK NEDEN OLAN BESİNLER HANGİLERİDİR? 

Her toplumda beslenme alışkanlıklarına göre bazı besinler öne çıkabilir. Toplumumuzda besin alerjisine en sık yol açan besinler inek sütü, yumurta akı, fındık, fıstık, ceviz, mercimek, buğday ve ettir. Daha az sıklıkla soya, nohut ve balık da alerjiye neden olabilir.

HANGİ YAŞLARDA ORTAYA ÇIKAR?

Besin alerjileri her yaşta ortaya çıkabilir. Yumurta akı, inek sütü, soya, buğday, mercimek allerjileri genellikle 1 yaştan önce bulgu vermeye başlarken, et ve kuruyemişlere bağlı allerjilerin daha geç çocukluk döneminde başlayabileceği bilinmektedir.

BESİN ALLERJİLERİ HANGİ YAKINMALARA NEDEN OLUR?

Besin allerjisi vücutta pek çok organ ve sistemi etkileyebilir. Deride kaşıntı, yanma, kızarıklık, ürtiker (kurdeşen), dudak ve göz kapaklarında şişlik (anjiyoödem), burunda tıkanıklık, hapşırma, kaşıntı, akıntı   geniz akıntısı, damakta  kaşıntı, gözlerde sulanma, kaşıntı, kızarıklık, nefes darlığı, hırıltı, öksürük, göğüste sıkışma, küçük çocuklarda besini reddetme, bulantı, kusma, yutmada zorluk, karın ağrısı, kramplar, kanlı veya mukuslu ishal,çarpıntı, nabız hızının artması,   tansiyon düşüklüğü, baş dönmesi ve bayılma besin alerjisine bağlı belirtilerdir. Besin allerjilerinde nadir de olsa anafilaksi ortaya çıkabilir. Anafilaksi, farklı organ ve sistemlerin aynı anda olaya katılarak oluşturduğu ciddi ve yaşamı tehdit edebilen allerjik reaksiyondur. Anafilaksiye yol açan maddenin çok az bir kısmı bile çok ciddi sonuçlara yol açabilir. Özellikle besin allerjisine astımın eşlik ettiği hastalarda daha şiddetli reaksiyonlar görülebilir. Bir kez anafilaksi geçiren çocuğun tekrar aynı şiddette veya daha ağır şiddette anafilaksi geçirme olasılığı vardır. Bu nedenle sorumlu besinle karşılaşma mutlaka önlenmelidir.

TANI NASIL KONUR?

Tanı için çocuğun şüpheli besini tüketmesini takiben her seferinde yakınmaların ortaya çıkması gerekir. Alerji deri ve kan testlerinde saptanan pozitif reaksiyon ile besin allerjisi tanısı kesinleştirilir. Allerjik besinin kesin olarak saptanamadığı durumlarda doktor kontrolü altında  “besin karşılaşma (besin provokasyon) testi’’ yapılır. Bu testte şüpheli besin az miktardan başlanarak artan dozlarda çocuğa yedirilerek yakınmaların ortaya çıkıp çıkmadığı saptanır.

BESİN ALLERJİLERİNİN TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Besin allerjisi zaman içinde tamamen veya kısmi olarak kendiliğinden düzelme olasılığı olan bir durumdur. Özellikle inek sütü, yumurta akı, soya ve buğday allerjisi olan çocukların önemli bir kısmında allerjilerin kaybolduğu bilinmektedir. Kuruyemiş allerjisi olan çocukların ise daha azında allerji kaybolmaktadır. Besin allerjisinin geçiş zamanı besinlere göre farklılık göstermekle beraber zaman zaman ergenlik dönemini bulabilmektedir. Başlangıçtaki kan ve deri testinde saptanan allerji şiddeti ne kadar yüksekse allerjinin devam etme süresinin daha uzun ve geçme olasılığının daha düşük olduğu bildirilmiştir. Ayrıca hastada başka allerjik hastalıkların ve birden çok besine allerjinin mevcudiyetinin besin allerjisinin geçme sürecini uzattığı saptanmıştır.

Besin allerjisi olan çocuklar ve aileleri, hazır gıdalar konusunda mutlaka bilinçli olmalı ve tükettikleri besinlerin içeriğini önceden araştırmalıdır. Restoranda sipariş verilen yemeğin içinde allerjisi olan besinin olup olmadığı gerekirse yemeği hazırlayan aşçıya sorularak teyit edilmelidir. Besin içerikleri, hazırlanma süreci ve besinlerdeki saklı alerjenler ayrıntılı olarak sorgulanmalıdır.

Tedavide ilk basamak sorumlu besinin belirli süreler diyetten tamamen çıkarılmasıdır. Örneğin inek sütü allerjjilerinde  süt kesilmeli, çocuğa inek sütü proteini içermeyen mamalar  önerilmeli, anne sütünün devamı  özendirilmelidir. İlaç tedavisi etkilenen organ ve oluşan belirtilere yönelik olmalıdır. Anafilaksi, yaşamı tehdit eden ve çok kısa süre içinde müdahale edilmesi gereken acil bir durumdur. Tedavi aşamasında ilk yapılması gereken epinefrin (adrenalin) isimli ilacın hastaya enjeksiyonudur.. Özellikle daha önceden anafilaksi geçirmiş ve tekrar geçirme riski yüksek olan hastalara adrenalin içeren ve hasta veya yanındakinin  ilacı enjekte edebilmesine  olanak veren  Epipen® isimli otomatik iğnelerin reçete edilmesi, kullanımı ile ilgili aileye eğitim verilmesi ve bunun daima yanlarında bulundurulması gerektiğinin vurgulanması zorunludur. Aile, çocuğunun anafilaksi geçirdiğini düşündüğü anda uyluk ön-üst kısmına ilacı uygulamalıdır. Bazı durumlarda ikinci bir doz adrenalin veya başka ilaçlara ihtiyaç duyulabileceğinden Epipen® uygulansa bile en kısa süre içinde bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.

 Allerjisi olan besini çocuklara az miktardan başlayarak giderek artan dozlarda vermek suretiyle hastanın sorumlu besini tüketebilmesini amaçlayan tıbbi yaklaşımlar mevcuttur. Ancak bu tedavi yöntemlerinin uygun hastalarda ve mutlaka bu konuda yeterli bilgi ve deneyime sahip çocuk allerji uzman hekimlerinin bulunduğu gelişmiş merkezlerde gerekli önlemler alınarak, olası riskler hakkında hastalar bilgilendirildikten ve onamları alındıktan sonra yapılması gerekmektedir.

BESİN ALLERJİSİ TEDAVİSİNDE YERİ OLMAYAN YÖNTEMLER NELERDİR?

Besin allerjisinin günümüzde tıbbi açıdan geçerliliği kanıtlanmış herhangi bir ilaç veya cerrahi tedavisi yoktur. Birtakım bitkisel ürünler veya alternatif tıp yöntemlerinin (radyofrekans, biyorezonans, akupunktur vb…) diğer allerjik hastalıklarla beraber besin allerjisi tedavisinde de kullanıldığı bilinmektedir. Ancak bu tür testlerin besin allerjisi tanısında ve tedavisinde etkin olduğuna dair  bilimsel kanıt mevcut değildir. Bu ürünlerin çocuğunuzun sağlığına çok ciddi zararlar verebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

EMZİREN ANNELER DİYET YAPMALI MIDIR?

Emziren annelerin sorumlu besini ve o besini içeren yiyecek maddelerini tüketmemesi gerekmektedir. Özellikle inek sütü allerjisi olan çocukların annelerinin süt ve süt ürünlerini diyetlerinden çıkarmaları önerilir. Ayrıca yapılan çalışmalar hamilelikte tüketilen besinlerin çocuğun besin allerjisine etkisinin olmadığını göstermektedir.

Bu bir bilgilendirme yazısıdır. Daha ayrıntılı bilgi için doktorunuza başvurunuz Randevu için www.losante.com.tr adresin ziyaret edebilir ya da 03126667666 no’lu telefonu arayabilirsiniz