Lösante Blog

PRENATAL BAKIM-GEBELİK ÖNCESİ PLANLAMA

Gebelik ve doğum hayatın önemli olaylarındandır. Gebelik öncesi ve prenatal bakım sadece doğumla sonlanan gebelik sürecinin, doğum sonrası dönemin ve ebeveynliğin bir parçası değildir; aynı zamanda yaşam süreci boyunca kadın sağlığının kapsamında düşünülmelidir. Spesifik olarak prenatal bakım, sağlık çalışanlarıyla gerçekleşen, muayene ve iletişim olarak tanımlanan ve üç bileşeni olan bir dizi etkileşimi içermektedir: 1- erken ve devam eden risk değerlendirmesi, 2- sağlığın teşvik edilmesi, 3- tıbbi ve psikososyal müdahaleler ve takipler. Prenatal bakımın kapsayıcı hedefi; gebe kadının, fetüsün ve yenidoğanın sağlığını ve iyi olma halini teşvik etmektir. Prenatal bakımın alanı doğumla sınırlanmaz; aksine gebelik öncesi ve bebeğin doğumundan 1 yıla kadar uzayan postpartum (lohusalık) bakımını da içerir.

Sağlıklı bir gebelik ve doğum için; bakım, gebelik elde edilmeden önce başlamalıdır. Gebe adayı kadında gebelik öncesi dönemde değerlendirilmesi ve optimize edilmesi gereken durumlar:

• Yaş: Ergen (<18 yaş) gebeliği olumsuz ailesel sonuçlar ve erken doğum riskiyle ilişkilidir. 18 ile 34 yaş arası, üreme hayatı için ideal aralıktır. İleri anne yaşı (>35 yaş); genetik bozukluklar, hipertansiyon, diabet, eklem hastalıkları, anne ve bebek ölüm riskinde artışla karakterizedir.
• Kilo: Gebelik öncesi düşük kiloda olma; düşüklerin meydana gelmesi, erken doğum, intrauterin büyüme kısıtlılığı ve hipertansif hastalıklar için bir risk faktörüdür. Gebelik öncesi fazla kilolu olma (Vücut Kitle İndeksi> 25 kg/m²); artmış düşükler, doğumsal anomaliler, hipertansif hastalıklar, gebeliğe bağlı diabet, iri bebek, sezaryenle doğum oranında artış, omuz takılması, doğum sonrası kanama, yara yeri enfeksiyonu gibi birçok riski beraberinde getirir.
• Psikiyatrik/Nörolojik: Depresyon/anksiyete için kullanılan ilaçların gebelik öncesi dönemde düzenlenmesi ve doz ayarlaması gerekir. Nöbet hastalıkları nedeniyle ilaç kullanan kadınlarda gebelik planlanıyorsa folik asit desteği günlük 4 mg olmalıdır. Migren atakları gebelikte şekil değiştirebilir, ilaç tedavisi gebelik öncesinde düzenlenmelidir.
• Kalp damar sistemi: Doğuştan kalp hastalıkları, kapak hastalıkları ve koroner arter hastalıkları gebelik öncesi dönemde Kardiyoloji kontrolünü gerektirir. Hipertansif hastalığı bulunan kadında kan basıncı düzenlenmeli ve ilaç kullanımı optimize edilmelidir.
• Solunum sistemi: Tedavi rejimi gebelik öncesinde gözden geçirilmelidir. Eğer steroid bağımlı astım bulunuyorsa gebeliğin erken haftalarında ayrıntılı ultrasonografik değerlendirme gerekir.
• Sindirim sistemi: İnflamatuar barsak hastalığı (crohn, ülseratif kolit gibi) tedavisi düzenlenmeli ve hastalığın gerileme döneminde gebe kalmanın uygun olduğu akılda tutulmalıdır.
• Üreme sistemi: Uterus (rahim) şeklinde bozukluk olduğu biliniyorsa Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı tarafından değerlendirme yapılmalıdır.
• Hematolojik: Tekrarlayan derin ven trombozu veya pulmoner emboli hikayesi varlığında gebelik öncesinde profilaksi (korunma) gerekir.
• Enfeksiyon hastalıkları: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar gebelik öncesinde tedavi edilmelidir. Toksoplazma, rubella, varisella, herpes gibi enfeksiyonlar açısından risk faktörleri değerlendirilmelidir.
• Romatolojik: Sistemik lupus eritematozus tanısı varlığında gebelik için en ideal süreç hastalığın gerileme evresidir.
• Genetik: Gebe adayında veya partnerinde bilinen genetik hastalık varlığında genetik danışmanlık ve prenatal tanı gündeme gelmelidir.