Lösante Blog

Sağlıklı Bir Gelecek için Gıda Güvenliğini Önemseyelim!

“SAĞLIKLI VE GÜVENLİ GIDAYA SAHİP OLMAK” insan haklarının başında gelir. Yeterli ve güvenli gıdanın sağlanması, sağlığın korunmasının temel gereğidir. Gıda, üretimin ve dağıtımın herhangi bir safhasında kirlenebilir. Bu konuda birincil sorumluluk gıda üreticilerine düşmektedir. Genetik mühendisliği, yeni teknolojiler, gıda katkı maddeleri, kimyasal gübreler ve veteriner ilaçları uygulamaları gibi çeşitli etkenler, gıda güvenliği riskleri oluşturmaktadır. Güvenilir olmayan gıda, herkesi tehlikeye atan global sağlık tehditleri oluşturabilir.

Gıdalarda bulunan zararlı bakteriler, virüsler, parazit veya kimyasal atıklar ishalden, kansere kadar 200 den fazla hastalıktan sorumludur. Dünyada yılda milyonlarca insan sağlıksız gıda tüketiminden dolayı hastalanmakta ve ölmektedir. İshalli hastalıklar yılda yaklaşık 1,5 milyon çocuğun ölümünden sorumlu ve ishalin büyük bölümü kontamine su ve gıdadan kaynaklanmaktadır.

Bu nedenle Sağlıklı gıdaya erişim ve gıda güvenliğinin sağlanması meselesi hükümetler, üreticiler ve tüketiciler arasında ortak sorumluluk alanı olarak ele alınması gerekmektedir.

"Gıda güvenliği", yeni tabiriyle "Gıda güvenirliği" teknik bir disiplinin adıdır. Olası risklerin bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütününü ifade eder. Bu anlamda "Gıda güvenliği", "tarladan sofraya" uzanan, üretici, gıda sanayii ve tüketiciyi kapsayan bir zincir gibidir. Gıda güvenliği bu zincirin tüm halkalarını sağlam olmasıyla sağlanabilir. Burada önemli olan husus tüketicinin bu zincirin bir parçası olduğunun bilincinde olmasıdır.

Hükümetler herkes için güvenli ve besleyici gıda sağlamalıdır. Tarım ve gıda üreticilerinin iyi uygulamaları benimsemesi gereklidir. Gıda işletmecileri gıdanın güvenli olduğundan emin olmalıdır. Tüketicilerin güvenli ve sağlıklı gıda hakkında bilgi edinmesi gereklidir.

Tüketici Güvenilir Gıda Noktasında Nelere Dikkat Etmelidir?

• Olabildiğince doğal veya fazla katkı içermeyen taze yiyeceklere yönelmelidir.
• Özellikle meyve ve sebzeleri mevsiminde tüketmeli, suni doğa ortamında yetiştirilen sera ürünlerinden uzak durmalıdır.
• Güvenilir satış yerlerini ve güvenilir firmaları tercih etmelidir.
• Açıkta, sokakta, pazar yerlerinde dökme olarak satılan, üreticisi ve özellikleri belli olmayan ürünler satın alınmamalıdır.
• Ambalajlı bir ürün de olsa mutlaka etiket bilgileri okunmalıdır. İçeriği, beslenme değerleri, katkı maddeleri, ruhsat tarihi, üretim ve son kullanma tarihlerinin yazılı olup olmadığını kontrol etmelidir.
• Ambalajı yırtılmış, bozulmuş ve koruyuculuğu kalmamış ürünler satın alınmamalıdır.
• Kutusunda şişkinlik, sızma oluşmuş olan konserveler satın alınmamalıdır.
• Dondurulmuş ürünler alışverişin sonunda alınmalı, hemen tüketilmeyecekse çözülmeden eve ulaştırarak hemen buzluğa yerleştirilmelidir.
• Isıl işlem görmemiş süt ve sütlerden üretilen peynir, tereyağı, krema gibi ürünlerin insan sağlığını tehdit eden zararlı bir mikroorganizmayı içerme olasılıkları çok yüksektir. Bu ürünler pişirilmeden tüketilmemelidir.
• Dondurulmuş gıdalarda şekil bozuklukları çözülüp yeniden donmanın göstergesi olabilir. Bu tür ürünler satın alınmamalıdır.
• Oda sıcaklığında satışa sunulan pastörize sütler, yoğurtlar satın alınmamalı, satıcı bu konuda uyarılmalıdır.

EVDE GIDA GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMAK İÇİN

Temizliğe önem verin

• Yemek yapmaya başlamadan önce de, yemek hazırlarken de ellerinizi sık sık yıkayın.
• Yemek hazırlarken kullandığınız aletleri ve tezgâhı temizleyerek mikroplardan arındırın.
• Pişmiş ve çiğ gıdaları ayrı tutun.

İyice pişirin

• Özellikle et, tavuk, yumurta ve balık gibi gıdaları iyice pişirin.
• Çorba ve sulu yemekleri tamamen piştiğinden emin olana dek kaynatın (70 °C). Et ve tavuğun suyu kanlı değil, berrak olmalıdır.
• En iyisi termometre kullanmaktır.
• Pişmiş yemeği tekrar ısıtırken tamamen ısınmasına dikkat edin. Yapılan araştırmalar 70 °C’ye kadar ısıtılan gıdaların yenmesinin güvenli olduğunu göstermektedir. Özellikle kıyma, rosto, iri kemikli et parçaları ve bütün tavuk pişirirken buna dikkat edin.

Yiyeceklerinizi doğru ısıda saklayın

• Pişmiş yemekleri oda ısısında 2 saatten fazla bırakmayın.
• Tüm pişmiş ve bozulabilir yiyecekleri hemen buzdolabına koyun (buzdolabının içi 0-4°C olmalıdır).
• Pişmiş yemekler tabağa koyana dek sıcak tutulmalıdır (60 °C üzerinde).
• Yiyecekleri buzdolabında bile olsa uzun süre saklamayın.
• Donmuş gıdaları oda ısısında bekleterek çözmeyin. Oda ısısında bırakılan yiyeceklerde mikroplar hızla ürer. 0-4 °C arasında ve 60 °C’deki sıcakta ise mikroplar üremez ya da üremesi yavaşlar.

Temiz su, temiz malzeme kullanın

• Temiz su kullanın.
• Ezik, çürük olmayan taze gıdaları seçin.
• Pastörize süt gibi, mikrop arındırma işlemlerinden geçmiş gıdaları seçin.
• Çiğ tüketilecek sebze ve meyveleri iyice yıkayın.
• Son kullanma tarihi geçen gıdaları yemeyin.
• Su ve buz da dâhil, ham mamullere tehlikeli mikroplar ve kimyasal maddeler bulaşmış olabilir.
• Hasarlı ve yumuşamış yiyeceklerde zehirli kimyasal maddeler oluşabilir. Çiğ malzemeyi özenle seçmek ya da sadece yıkamak ve soymak gibi basit önlemler tehlikeyi en aza indirir.

Sağlığı optimal seviyede tutabilmek için güvenli gıdayla, yeterli ve dengeli beslenmek ve düzenli fiziksel aktivite şarttır.

Son olarak şunu da ifade edelim ki; tüketici olarak bizlerin bilinçlenmeye şiddetle ihtiyacı var. Çünkü tüketicinin bilinçlenmesi demek, rekabet şartlarına göre oluşan piyasaların, üreticiyi "daha sağlıklı ve güvenli gıda" üretmeye mecbur bırakması demektir.