BRONKOSKOPİ
TANIDAN TEDAVİYE BRONKOSKOPİ İŞLEMİ
Bronkoskopi, akciğerlerdeki ana hava yollarının, küçük bronşlar düzeyine kadar ucunda kamera olan esnek bir cihazla (fiberoptik bronkoskop) değerlendirilmesini ve gerektiğinde işlem yapılmasını sağlayan bir girişimdir. İşlem hava yollarının doğrudan izlenmesini sağlar. Bronkoskopi öncesi hasta Göğüs Hastalıkları tarafından değerlendirilir. Bronkoskopi ile birlikte bazı tanısal ek incelemeler yapılabilir. Bronşiyal lavaj / bronkoalveolar lavaj, bronkoskopi sırasında sıvının (fizyolojik salin çözeltisi) laboratuvarda incelenmesi için akciğerin belirli bir bölgesine verilmesi ve ardından tekrar toplanmasını içerir. Bronş içinden görerek ve transbronşiyal olarak forseps ile akciğer biyopsisi, bronkoskopi işlemi sırasında akciğer dokusundan veya solunum yollarından özel biyopsi aletleriyle örnek toplanmasını içerir. Transbronşiyal lenf nodu aspirasyonu, bronkoskopi işlemi sırasında havayolunu çevreleyen lenf nodlarından biyopsi yapılmasını sağlar.
Bronkoskopi hangi durumlarda yapılır?
- Akciğerde herhangi bir enfeksiyon olması (özellikle sigara içen kişilerde zatürre durumu)
- Tedaviye rağmen geçmeyen öksürük,
- Akciğer dokusundan biyopsi alınması,
- Akciğerde tümör şüphesi ve tümörden parça alınması
- Mukus temizliği veya tümör gibi bir tıkanıklığı giderme,
- KOAH’lı olgularda amfizem alanlarını küçültmek için bronş içine coil ve valf uygulamaları,
- Tıkanmış hava yolunu açık tutmak için hava yoluna bir stent (küçük bir tüp) yerleştirilmesi,
- Akciğerde kanama olması durumunda kanamanın yerinin tespiti ve durdurulması,
- Akciğerlerin yakınındaki lenf düğümlerinden biyopsi alınması,
- Solunum yollarını tıkayan yabancı cisimlerin çıkarılması için bronkoskopi işlemi yapılabilmektedir.
Bronkoskopi nasıl yapılır?
Bronkoskopi lokal anestezi veya genel anestezi altında yapılabilen bir işlemdir.
Lokal anestezi altında yapılan bronkoskopide lokal anestezik ilaç püskürtülerek burnun içi ve boğazın arkası uyuşturulmaktadır. Ayrıca, işlem esnasında hastanın rahatlamasına yardımcı olmak için sakinleştirici ilaç da verilebilmektedir. Sakinleştirici uyuşukluğa neden olabilir, ancak kişiyi uyutmaz. Sakinleştiriciler ile hasta yapılan işlemi daha rahat geçirir.
İşlem sırasında hasta kalp atış hızı ve kan basıncını kontrol etmek için bir monitöre bağlanabilir. Parmağa nabız oksimetresi adı verilen bir cihaz da takılabilir. Bu cihaz kanın oksijen içeriğini kontrol eder ve bronkoskopi sırasında hastanın ekstra oksijene ihtiyacı olup olmadığını gösterir.
Göğüs hastalıkları uzmanı, bronkoskopun ucunu burun deliğinden aşağıya doğru boğazın arkasından nefes borusuna (trakea) yönlendirir. Dar burun deliklerine sahip hastalarda işlem ağızdan yapılabilmektedir. Bronkoskopi sırasında göğüs hastalıkları uzmanı bronkoskopun ucundaki kamera sayesinde bronşları içini detaylı olarak görebilir. Akciğerde bulunan enfeksiyon, tümör, kanama ve diğer anormallikler gibi durumları araştırabilir ya da tespit edebilir. Bronkoskopi işlemi sırasında gerekli görülen durumlarda akciğerden bir veya daha fazla numune (biyopsi) ve yıkama suyu (lavaj) alınabilir. Bu örnekler incelenmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilir.
Genel anestezi altında da yapılabilen bronkoskopi işlemi konforunu yüksek olduğu tanı genellikle tedavi durumlarında tercih edilmektedir. Ayrıca kanama riski yüksek tümörlerde, bazı yabancı cisim çıkarılması vakalarında ya da kritik solunum yetersizliği gelişebilecek hastalarda da tanısal amaçla uygulanabilmektedir.
Bronkoskopiden sonra birkaç saat boyunca izleneceksiniz. Ağız ve boğazınız birkaç saat boyunca uyuşmuş olabilir. Uyuşukluk geçene kadar yemek yemenize veya içmenize izin verilmeyecektir. Bu, yiyecek ve sıvıların hava yollarınıza ve akciğerlerinize girmesini önlemeye yardımcı olur. Ağız ve boğazınız artık uyuşmadığında ve normal şekilde yutkunup öksürebildiğinizde, su yudumlamaya başlayabilirsiniz. Daha sonra çorba ve elma püresi gibi yumuşak yiyecekler yiyebilirsiniz. Rahat hissettikçe diğer yiyecekleri de ekleyebilirsiniz.
Bronkoskopi sonrası bronkoskopi raporunuz işlemi yapan Göğüs Hastalıkları uzmanı tarafından düzenlenir. Bronkoskopi bulgularıyla ilgili hemen bilgi verir. Eğer bronkoskopi sırasında bir biyopsi alınmışsa, bu biyopsi örneği patoloji uzmanı tarafından detaylı bir şekilde incelenir. Patoloji uzmanları, alınan doku örneklerini mikroskop altında inceler ve hücrelerin yapısını, herhangi bir anormalliği veya hastalık belirtisini değerlendirir.
Sonuçlarınızın değerlendirilmesi sırasında doktorunuz, herhangi bir akciğer problemini tedavi etmek için bir plan oluşturur. Bu plan, ilaç tedavisi, cerrahi müdahale veya diğer tıbbi prosedürleri içerebilir. Örneğin, bronkoskopi sırasında tespit edilen bir tümör varsa, doktorunuz tümörün çıkarılması veya küçültülmesi için lazer tedavisi veya radyoterapi gibi yöntemler önerebilir. Aynı şekilde, enfeksiyon tespit edilirse, uygun antibiyotik tedavisi planlanır.
Bronkoskopi’nin riskleri genellikle çok küçük, geçici ve çoğunlukla tedavi gerektirmez. En sık görülen komplikasyon eğer biyopsi alındıysa küçük kanamalardır. Bronkoskopi sonrası birkaç kez tekrarlayan kan tükürme olabilir. Çoğunlukla kendiliğinden sonlanır. Müdahale gerektirmez. Çok derin biyopsilerde eğer akciğerin uç noktalarından biyopsi yapıldıysa küçük akciğer çökmeleri görülebilir ancak bu komplikasyon nadiren görülür.
Bronkoskopi işlemi günümüzde konforlu, ağrısız, uzun süre gözlem gerektirmeden yapılabilmektedir. İşlemin başarı oranları oldukça yüksektir. Sonrasında çoğunlukla riskli bir durum gerçekleşmez. Bronkoskopi işlemi güvenli koşullarda yapılabilen bir işlemdir.