Çocuk Endokrinolojisi
Endokrinoloji bölümü, hormonları ve hormonları üreten salgı bezlerini ilgilendiren her türlü hastalığın tanı ve tedavisiyle uğraşan bilim dalıdır. Doğumdan itibaren 18 yaşa kadar dönemdeki hormonal problemler çocuk endokrinolojisi (pediatrik endokrinoloji) bölümü tarafından değerlendirilir. Çocuk endokrinolojisinde, 6 yıllık tıp eğitiminin ardından, çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlığı ve çocuk endokrinolojisi yandal uzmanlığı eğitimin tamamlamış hekimler görev yapar.
Çocukluk döneminde ortaya çıkan hormonal bozukluklar yetişkin dönem göre daha ciddi sorunlara yol açabilir. Büyüme gelişmeyi olumsuz etkileyip, yetişkinlik dönemine etki edecek kalıcı hasarlara neden olabilir. Ancak endokrinolojik hastalıkların birçoğu erken tanı ve doğru tedavi tekniklerinin uygulanması sonucunda tedavi edilebilir veya kontrol altına alınabilir.
Çocuk endokrinoloji bölümünce tanı, tedavi ve takibi yapılan hastalıklardan başlıcaları şunlardır:
- Boy kısalığı
Boy ve kilo ölçümü büyümenin değerlendirilmesinde kullanılan en önemli iki parametredir. Çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre boy persantil değerinin geride olması, takibi sırasında persantil kaybı yaşanması veya anne-baba boyuna göre hesaplanan hedef boy persantilinden geri olması durumunda büyüme hormonu eksikliği ve boy kısalığının diğer nedenleri açısından ayrıntılı değerlendirme gereklidir.
- Obezite
Obezite (şişmanlık) vücutta sağlığı bozacak şekilde aşırı ve anormal yağ birikmesidir. Obezitesi olan çocuk ve ergenlerin önemli bir kısmında obezite erişkinlikte de devam eder. Obezitenin nedeni bazı kalıtsal hastalıklar ya da hormonal bozukluklar olabilir. Ancak çoğunlukla yanlış beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzı obeziteye yol açar. Obezitede yağ dokusundaki artışa bağlı olarak pek çok hormonal bozukluk gelişir. Bunlar arasında insülin direnci, tip 2 diyabet, hipertansiyon, karaciğer yağlanması, erken ergenlik, adet düzensizlikleri, ortopedik problemler, uyku bozuklukları yer alır. Obezitesi olan çocuklar doktor kontrolünde olmalıdır.
- Tiroid bezi hastalıkları (hipotiroidi, hipertiroidi, guatr, tiroid nodülleri)
Tiroid hormonu kas, iskelet ve sinir sisteminin gelişimini sağlayan ve vücudun metabolizma hızını belirleyen en önemli hormonlardan biridir. Tiroid hormonunun normalden az salgılanması hipotiroidi, normalden fazla salgılanması hipertiroidi, tiroid bezinin büyümesi guatr olarak adlandırılır. Hipotiroidi bebeklik döneminde erken dönemde tespit edilmediğinde zeka geriliğine neden olabilir. Bu nedenle topuk kanı ile hipotiroidi taraması yapılmaktadır. Hipotiroidi ayrıca halsizlik, kilo alma, kabızlık, cilt kuruluğu ve boy kısalığına neden olabilir. Tiroid hastalıklarının erken teşhis edilerek tedaviye başlanması, kalıcı sorunların oluşumunu önleme konusunda çok büyük bir öneme sahiptir.
- Diyabetes Mellitus
Diyabetes mellitus (şeker hastalığı) insülin hormonunun yokluğu, yetersizliği veya insüline hücre düzeyinde yanıtsızlık nedeniyle kan glukoz düzeyinin yüksekliğiyle seyreden kronik bir hastalıktır. Çocukluk döneminde tanı alan diyabetlerin çoğunluğu insülin hormonunun yokluğuyla karakterize Tip 1 Diyabettir. Çok su içme, sık idrara çıkma, bir süredir artmış iştaha rağmen kilo kaybı durumunda kan şekeri düzeyi değerlendirilmelidir. Tanıda gecikilmesi diyabetik koma gelişmesine neden olabilir. Tip 1 Diyabet tanısı alan hastaların insülin tedavilerinin düzenlenmesi, aileleriyle birlikte diyabet eğitimi almaları ve çocuk endokrinoloji uzmanı tarafından düzenli kontrolleri gereklidir. Tip 2 Diyabet çoğunlukla obezitenin neden olduğu insülin direnci nedeniyle gelişir. Çocuk endokrinoloji uzmanı takibinde kilo kontrolü sağlanmalı ve medikal tedavi düzenlenmelidir.
- Erken ergenlik
Ergenliğin kızlarda 8 yaştan, erkeklerde 9 yaştan önce başlaması ‘’erken ergenlik‘’(puberte prekoks) olarak tanımlanır. Ergenliğin başlangıcının fiziksel belirtileri arasında kızlarda memede büyüme, erkeklerde testis boyutunda artma ve/veya her iki cinsiyette genital ya da koltuk altı bölgesinde kıllanma yer alır. Ancak bu belirtilerin gözlendiği her çocukta hormonal olarak ergenlik başlamamış olabilir. Erken ergenlik belirtilerinin gözlendiği çocuklar tedavi gerekliliği açısından çocuk endokrinoloji uzmanı tarafından değerlendirilmeli ve izleme alınmalıdır.
- Gecikmiş ergenlik
Ergenlik belirtilerinin kızlarda 13, erkeklerde 14 yaşta başlamamış olması gecikmiş ergenlik olarak tanımlanır. Ayrıca ilk meme gelişiminden 3 yıl geçmiş olmasına veya 15 yaşa gelinmiş olmasına rağmen adetin başlamaması endokrinolojik değerlendirme gerektirir. Ergenlikte gecikme yapısal olabileceği gibi pek çok hormonal bozukluktan kaynaklanabilir ve tedavi ihtiyacı olabilir.
- Adet düzensizliği
İlk adetten sonraki iki yılda adet düzeni sağlanamayabilir. Ancak adetin 7 günden uzun sürdüğü, 15 günden daha sık ya da 90 günden daha seyrek görüldüğü durumlarda detaylı hormonal değerlendirme gereklidir.
- Diğer (Kıllanma artışı, Su ve mineral dengesi ile ilgili bozukluklar, Kalsiyum ve fosfor metabolizması bozuklukları, Vitamin D ile ilgili hastalıklar, Hipofiz Bezi Hastalıkları, Böbrek üstü bezi hastalıkları)
Bilgi ve Randevu için;
0 (312) 666 7 666